Ra đời trong cao trào kháng Nhật cứu nước, khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lực lượng vũ trang huyện Đại Lộc cùng toàn dân bước ngay vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Trải qua 9 năm kháng chiến, LLVT đã từng bước vượt qua nhiều thử thách, thực hiện đường lối quân sự của Đảng; tổ chức chiến đấu theo phương châm lấy yếu đánh mạnh, lấy nhỏ đánh lớn, khiến cho địch phải khiếp sợ.

       Tháng 7/1954, Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, đất nước ta tạm thời chia cắt làm hai miền, lấy vĩ tuyến 17 làm giới tuyến tạm thời. Miền Bắc nước ta được hoàn toàn giải phóng. Ở miền Nam, đế quốc Mỹ đã nhanh chóng hất cẳng thực dân Pháp, biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới nhằm ngăn chặn chủ nghĩa xã hội lan xuống Đông Nam Châu Á; đồng thời làm căn cứ để tiến công miền Bắc. Mỹ - Diệm đã tiến hành các chiến dịch “Tố Cộng, diệt Cộng” nhằm truy lùng, vây ráp, bắn giết cán bộ, đảng viên và quần chúng trung kiên, trả thù những người kháng chiến, hòng xóa bỏ các cơ sở cách mạng của Đảng ta đã bám rễ trong nhân dân. Hành động đó của địch đã gây vô vàn khó khăn, tổn thất cho phong trào cách mạng của nhân dân ta.

Tháng 01 năm 1959, Hội nghị lần thứ 15 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa II) ra Nghị quyết khẳng định: “Con đường phát triển cơ bản của cách mạng miền Nam ở Việt Nam là khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân... lấy sức mạnh của quần chúng, dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là chủ yếu, kết hợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ quyền thống trị của đế quốc và phong kiến, dựng lên chính quyền cách mạng nhân dân”.

      Thực hiện chủ trương trên, LLVT huyện ta từng bước được khôi phục và đẩy mạnh hoạt động, tiến lên giành chính quyền làm chủ thắng lợi và góp phần đánh bại chiến lược chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ. Điển hình là trận đánh thắng đại đội Mỹ ở xã Lộc Vĩnh (nay là Đại Hồng) vào ngày 2 tháng 4 năm 1966 của Đại đội 1 bộ đội địa phương huyện. Lực lượng ta càng đánh càng mạnh và ngày càng được củng cố phát triển cả về số lượng và chất lượng, không ngừng nâng cao kỹ chiến thuật và phương thức tác chiến kết hợp với công sự và thôn, xã chiến đấu, phát huy sức mạnh tổng hợp của thế trận chiến tranh nhân dân. Đây là điều kiện thuận lợi để lực lượng vũ trang huyện nhà tiếp tục đánh bại chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của Mỹ.

       Sau khi Hiệp định Pa-ri được ký kết, trước tình hình địch ngoan cố chống phá, tháng 7 năm 1973, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá III) họp Hội nghị lần thứ 21 và ra Nghị quyết về nhiệm vụ của cách mạng miền Nam trong giai đoạn mới. Nghị quyết khẳng định: “Con đường cách mạng của miền Nam là con đường bạo lực cách mạng. Bất kể trong tình hình nào ta cũng phải nắm vững thời cơ, giữ vững đường lối chiến lược tiến công”.

      Quán triệt Nghị quyết Hội nghị lần thứ 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa III), lực lượng vũ trang huyện ta đã kiên quyết phản công và tiến công lại địch; giành dân, giữ dân, mở rộng quyền làm chủ, phát triển thực lực. Đặc biệt, vào mùa thu năm 1974, lực lượng vũ trang huyện đã phối hợp cùng bộ đội chủ lực giải phóng hoàn toàn chi khu quân sự Thượng Đức, tạo cơ sở thực tiễn quan trọng để Bộ Chính trị và Quân uỷ Trung ương có những nhận định mới trong chiến lược Tổng tấn công và nổi dậy mùa xuân 1975.

      Với những thành tích đặc biệt xuất sắc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lực lượng vũ trang nhân dân huyện Đại Lộc vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

       45 năm qua, kể từ sau khi quê hương được giải phóng, LLVT huyện Đại Lộc đã không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, thực sự trở thành lực lượng nòng cốt, công cụ bạo lực sắc bén để bảo vệ Đảng, chính quyền và nhân dân. Tham m¬ưu cho Huyện ủy, UBND huyện lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng KVPT ngày càng vững chắc. Duy trì nghiêm công tác SSCĐ, huấn luyện, diễn tập nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của LLVT địa phương đảm bảo hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Thực hiện tốt Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”. Triển khai đồng bộ các giải pháp xây dựng đơn vị vững mạnh về chính trị. Chấp hành nghiêm quy định tổ chức biên chế, tập trung nâng cao chất lượng xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, xây dựng cơ quan, đơn vị VMTD. Đảm bảo công tác hậu cần -  kỹ thuật, tài chính kịp thời cho các nhiệm vụ và đời sống vật chất tinh thần cho CB, CS LLVT. Xây dựng Đảng bộ Quân sự huyện vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức...Năm 2000, LLVT huyện Đại Lộc vinh dự lần thứ 2 được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVTND vì đã có thành tích đặc biệt xuất sắc trong thời kỳ đổi mới đất nước.

       Trong 5 năm gần đây, LLVT huyện đã vận động cán bộ, chiến sỹ LLVT huyện tự nguyện đóng góp ủng hộ xây dựng 05 nhà tình nghĩa, nhà đồng đội tặng cho đối tượng chính sách, trị giá 310 triệu đồng, đóng góp quỹ đền ơn đáp nghĩa, quỹ tình nghĩa, chất độc màu da cam/điôxin, trẻ em nghèo, quỹ ngày vì người nghèo, phòng chống thiên tai trên 500 triệu đồng. Phụng dưỡng suốt đời các Bà mẹ VNAH. Đề nghị trên hỗ trợ xây dựng 13 ngôi nhà tình nghĩa, tổng kinh phí 700.000.000đ. Phối hợp với các hội, đoàn thể có liên quan tổ chức sưu tra, quy tập được 42 mộ liệt sỹ đưa vào an táng tại các nghĩa trang liệt sỹ và nghĩa trang gia tộc. Tặng 23 sổ tiết kiệm, trị giá 115 triệu đồng cho đối tượng chính sách nhân dịp kỷ niệm Ngày TB-LS 27/7 hàng năm. Thực hiện tốt phong trào “Hũ gạo vì người nghèo” và hỗ trợ cho hộ nghèo, hộ chính sách. Mặt khác, còn phối hợp với các địa phương thực hiện có hiệu quả công tác y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân, bảo vệ môi trường, chính sách xã hội và “Đền ơn đáp nghĩa”. Phối hợp với Hội Chữ thập đỏ và ngành Y tế huyện tổ chức khám, chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí cho trên 4.000 lượt người, kinh phí 280 triệu đồng ở 04 xã. Phối hợp thực hiện tốt công tác chính sách, hậu phương quân đội. Tham mưu giải quyết cho 3.740 trường hợp theo Quyết định 290, QĐ 142, QĐ 62, QĐ 49 của Thủ tướng Chính phủ kinh phí 12.544.500.000đ. Vận động cán bộ, chiến sỹ, LLVT huyện tham gia hàng ngàn ngày công giúp nhân dân và các cơ quan, trường học trong toàn huyện phòng chống bão lũ, thiên tai và khắc phục hậu quả sau bão lũ. Tham gia tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn khi có tình huống xảy ra.

     Trong năm 2020, trước bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, LLVT huyện đã phát huy tốt vai trò trên tuyến đầu chống dịch, bằng những việc làm thiết thực như: Chủ động tham mưu xây dựng và bảo đảm đầy đủ vật chất hậu cần phục vụ cho 4 khu cách ly tập trung. Bố trí lực lượng tham gia các chốt kiểm soát dịch bệnh. Tổ chức tuyên truyền lưu động về cách thức phòng chống dịch Covid-19, cấp phát 1.400 khẩu trang, 480 chai nước sát khuẩn khô cho bà con nhân dân trên địa bàn 18 xã, thị trấn bằng nguồn vận động từ các nhà hảo tâm, doanh nghiệp, địa phương. Tham mưu cho UBND huyện phối hợp cùng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam huyện tặng quà cho công dân hoàn thành cách ly tập trung cũng như công dân cách ly tại nhà.  Những việc làm đầy ý nghĩa trên của LLVT huyện đã được cấp ủy, chính quyền và nhân dân đồng tình ủng hộ. Tổng kết, rút kinh nghiệm công tác phòng, chống dịch Covid-19, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đã khen thưởng 01 cá nhân, Bộ CHQS tỉnh khen thưởng cho 01 cá nhân, UBND huyện đã khen thưởng đột xuất cho Ban CHQS huyện vì đã có thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ.

        Có thể khẳng định, trải qua 75 năm xây dựng, chiến đấu trưởng thành, lớp lớp cán bộ chiến sĩ LLVT huyện bằng trí tuệ, công sức và xương máu của mình đã góp phần xây đắp nên truyền thống vẻ vang của quê hương Đại Lộc anh hùng. Kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang đó, trong những năm đến, cán bộ chiến sĩ LLVT huyện sẽ đoàn kết một lòng, vượt mọi khó khăn, đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong LLVT huyện. Bất luận trong hoàn cảnh nào, LLVT huyện luôn luôn thể hiện lòng trung thành tuyệt đối với Đảng, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, kiên định mục tiêu lý tưởng chiến đấu, vì mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH. Không ngừng phát huy phẩm chất cách mạng, truyền thống anh hùng, ý chí quyết chiến, quyết thắng vượt lên mọi khó khăn, nêu cao tinh thần làm chủ, huấn luyện giỏi, sẵn sàng chiến đấu cao, tăng cường xây dựng nền nếp chính quy, rèn luyện kỷ luật, xây dựng cơ quan quân sự và LLVT vững mạnh toàn diện; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của cán bộ, chiến sĩ. Tham gia thực hiện có hiệu quả chủ trương xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, qua đó xây dựng nền QPTD, thế trận QPTD ngày càng vững chắc, xứng đáng với niềm tin yêu của cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân huyện nhà.

 Ban Chỉ huy quân sự huyện thăm gia công tác phòng, chống dịch Covid 19 

                                                  Vân Trình - Hoàng Huân  ( BCH QS huyện)