Đảng bộ tỉnh Quảng Nam lãnh đạo kháng chiến, đánh bại chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ xâm lược (1954 - 1975)

     Giai đoạn 1954 - 1960, bất chấp các âm mưu thủ đoạn đánh phá thâm độc của Mỹ - Diệm, cán bộ, nhân dân đã dấy lên phong trào đấu tranh chính trị mạnh mẽ và rộng khắp trên địa bàn, chống địch khủng bố trả thù, chống trò hề “trưng cầu dân ý”, chống bầu cử quốc hội… đấu tranh đòi địch thi hành Hiệp định Giơ-ne-vơ thực hiện hiệp thương tổng tuyển cử thống nhất nước nhà, bảo vệ Đảng, bảo vệ cán bộ… gây cho địch nhiều khó khăn. Trong chống quốc sách “Tố cộng”, “Diệt cộng” của Mỹ - Diệm, nhiều đảng viên, cán bộ trụ bám chịu nhiều hy sinh tổn thất trước những thủ đoạn đánh phá của địch. Sự lăn lộn của cán bộ bám cơ sở trong lúc phong trào gặp nhiều khó khăn càng củng cố lòng tin của nhân dân đối với Đảng. Tháng 6/1959, thực hiện Nghị quyết 15 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tỉnh ủy Quảng Nam đã từng bước lãnh đạo nhân dân đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang, đưa đến cuộc Đồng khởi vào cuối năm 1964, đầu năm 1965, làm chủ đại bộ phận nông thôn, đồng bằng.

     Giai đoạn 1961 - 1965, Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo quân dân trong tỉnh đánh thắng chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ, giải phóng đại bộ phận nông thôn đồng bằng. Thực hiện Nghị quyết 15 của Ban Chấp hành Trung ương, phong trào cách mạng trong tỉnh từ chỗ khó khăn, tổn thất, đã từng bước khắc phục, chuyển đến đồng khởi giải phóng đại bộ phận nông thôn, đồng bằng, chuyển phong trào thành phố lên mạnh mẽ, phối hợp ba vùng và các thành phố ở miền Nam đẩy địch vào thế suy yếu, góp phần cùng quân dân trong Khu, trong miền đánh thắng chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ. Thắng lợi đồng khởi đánh thắng “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ ở Quảng Nam, Quảng Đà trước hết là thắng lợi của việc thực hiện đường lối, phương châm đấu tranh cách mạng miền Nam của Đảng. Trong quá trình chỉ đạo cách mạng ở địa phương, Đảng bộ Quảng Nam - Đà Nẵng luôn coi trọng việc kết hợp giữa ba vùng chiến lược như miền núi, nông thôn và thành phố. Ba vùng chiến lược “như kiềng ba chân”, luôn hỗ trợ cho nhau, dựa vào nhau, phát huy thế mạnh của nhau, giúp nhau vượt qua khó khăn, cùng nhau hợp lực tạo thành sức mạnh chiến thắng kẻ thù. Những kinh nghiệm bước đầu, cùng với những thành quả đã giành được trong công cuộc đồng khởi đánh thắng chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của đế quốc Mỹ tạo ra một lực mới, một thế chiến lược mới để quân và dân Quảng Nam, Quảng Đà cùng cả nước sẵn sàng đối phó với đế quốc Mỹ khi chúng tiếp tục đưa quân Mỹ và quân chư hầu mở rộng chiến tranh xâm lược miền Nam lên mức cao độ.

     Giai đoạn 1965 - 1968, Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo nhân dân đánh thắng chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ. Trong đấu tranh chống chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của đế quốc Mỹ, Đảng bộ tỉnh đã chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, phương châm cách mạng của Đảng, vận dụng sáng tạo 3 mũi giáp công, 3 vùng chiến lược, phát huy sức mạnh tổng hợp để thắng địch, nêu cao tinh thần cách mạng tiến công, đi đầu diệt Mỹ. Qua hai cuộc phản công chiến lược mùa khô 1965 - 1966, 1966 - 1967, Đảng bộ và nhân dân Quảng Nam - Đà Nẵng đã chịu đựng khó khăn gian khổ, ác liệt hy sinh to lớn, ra sức đánh địch, càng đánh càng trưởng thành, càng mạnh, tạo ra nhiều cách đánh của từng loại quân, nhiều hình thức đấu tranh chính trị, binh vận, tấn công địch trên cả 3 vùng miền núi, nông thôn đồng bằng và thành phố, thị xã. Chiến thắng Núi Thành, Gò Hà lịch sử và nhiều chiến công vang dội khác đã góp phần vào kinh nghiệm đánh Mỹ của nhân dân miền Nam và cả nước. Trong 3 đợt Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân, ta đã tiêu diệt được bộ phận quan trọng sinh lực địch, giành được những thắng lợi có ý nghĩa lịch sử, góp phần đánh bại cố gắng quân sự cao nhất của quân Mỹ trong chiến tranh xâm lược Việt Nam, giáng một đòn quyết định vào chiến lược “Chiến tranh cục bộ” của Mỹ.

     Giai đoạn 1969 - 1972, Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo quân dân đánh thắng chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của đế quốc Mỹ. Trong cuộc tiến công chiến lược năm 1972, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh, quân và dân Quảng Nam, Quảng Đà đã vượt qua chặng đường đầy khó khăn, gian khổ và ác liệt, góp phần cùng cả nước đánh bại chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh” của đế quốc Mỹ. Từ giữa năm 1970 trở đi, ta kịp thời chỉ đạo chuyển hướng hoạt động, tập trung sức phản công kế hoạch bình định nông thôn của địch, xây dựng và phát triển thực lực cách mạng tiến tới mở đợt hoạt động phối hợp với cuộc tiến công chiến lược trên toàn miền Nam năm 1972 làm xoay chuyển hẳn cục diện chiến trường có lợi cho ta, tạo điều kiện cơ bản nhất để tiến lên giành thắng lợi. Thực tế cho thấy, Đảng bộ đã động viên và tổ chức nhân dân tiến hành chiến tranh với nhiều hình thức và phương pháp cách mạng phù hợp, sáng tạo, vừa kiên quyết, triệt để, vừa uyển chuyển, linh hoạt, nhân lên gấp bội sức mạnh tổng hợp của lực lượng cách mạng. Trong đó, phương châm “hai chân” (quân sự, chính trị), ba mũi giáp công (quân sự, chính trị, ngoại giao), tiến công địch trên cả ba vùng chiến lược (nông thôn đồng bằng, miền núi và đô thị) đã thật sự phát huy hiệu quả. Đó cũng chính là nhân tố đảm bảo thắng lợi của cách mạng trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta.

     Giai đoạn 1973 - 1975, Đảng bộ tỉnh lãnh đạo quân dân thực hiện quyết tâm của Trung ương Đảng, giải phóng quê hương Quảng Nam - Đà Nẵng và góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam. Đảng bộ tỉnh đã lãnh đạo Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy liên tục suốt 27 ngày đêm (từ ngày 3/3 đến ngày 29/3/1975) của quân và dân Quảng Nam, Đà Nẵng với sự hỗ trợ của chủ lực Bộ và Quân khu đã giành được thắng lợi toàn thắng, giải phóng hoàn toàn thành phố Đà Nẵng, đập tan căn cứ liên hợp quân sự lớn nhất của Mỹ - ngụy ở miền Trung, tiêu diệt và làm tan rã 10 vạn quân ngụy, giải tán ngụy quyền các cấp. Sau 117 năm kể từ khi bị thực dân Pháp đánh chiếm rồi bị biến thành “nhượng địa”, đến nay Đà Nẵng mới hoàn toàn được giải phóng, chấm dứt vĩnh viễn bóng đêm của chủ nghĩa thực dân. Nhân dân Quảng Nam - Đà Nẵng thực sự làm chủ quê hương, bắt tay vào công cuộc xây dựng xã hội mới, chế độ mới. Thắng lợi này trước hết là nhờ chủ trương và quyết tâm chiến lược sáng suốt, tài giỏi của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương; nhờ sự chỉ đạo sâu sát, nắm bắt nhanh tình hình để chỉ đạo chuyển hướng nhiệm vụ, kịp thời tranh thủ thời cơ của Khu ủy V mà người đứng đầu là đồng chí Võ Chí Công, Bí thư Khu ủy; thể hiện tính năng động, sáng tạo và thực hiện kịp thời các chỉ thị của cấp trên của Tỉnh ủy Quảng Nam và Đặc Khu ủy Quảng Đà. Thắng lợi của công cuộc giải phóng hoàn toàn Quảng Nam - Đà Nẵng là thắng lợi của đường lối chiến tranh nhân dân của Đảng, thắng lợi của nghệ thuật lãnh đạo quân sự tài tình với phương châm “hai chân, ba mũi giáp công”, phát huy cao độ sức mạnh tổng hợp của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương. Đảng bộ và lực lượng vũ trang Quảng Nam - Đà Nẵng đã vận dụng và thực hiện thành công tư tưởng chiến lược của Trung ương Đảng và Khu ủy V với tinh thần quyết chiến, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược, tranh thủ thời cơ, đồng loạt đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân.

      Đặc biệt, trong thời gian 27 ngày đêm, sau chiến thắng Tiên Phước vào ngày 10/3/1975, đến đêm 21 rạng sáng ngày 22/3, các lực lượng của ta nổ súng tấn công toàn bộ các mục tiêu của địch ở vùng đông thị xã Tam Kỳ, tiêu diệt trận địa pháo Núi Cấm, đánh sập cầu Kỳ Phú, đánh bức đồn biệt lập 40 ở phía đông, khép chặt tỉnh lỵ Quảng Tín trong vòng vây. Đến chiều 23/3, toàn bộ các cơ quan đầu não của địch ở Quảng Tín đều bị tê liệt. Bộ Tư lệnh tiền phương Quân Khu V quyết định giải phóng thị xã Tam Kỳ và đúng 10 giờ 30 phút, ngày 24/3/1975, lá cờ quyết chiến, quyết thắng của quân giải phóng tung bay trên đỉnh cột cờ tỉnh lỵ Quảng Tín, thị xã Tam Kỳ được hoàn toàn giải phóng. Đây là một tỉnh lỵ trên quốc lộ 1A đầu tiên của miền Nam được giải phóng. Tiếp đến, ngày 29/3/1975, thành phố Đà Nẵng được giải phóng, kết thúc thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc trên quê hương Quảng Nam - Đà Nẵng trung dũng, kiên cường.

    Ngày 24/3/1975 đã đánh dấu một mốc son lịch sử giải phóng quê hương Quảng Nam và ngày 29/3/1975 đi vào lịch sử Đảng bộ Quảng Nam - Đà Nẵng mãi mãi như một ngày hội lớn của nhân dân, đánh dấu giai đoạn hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, chuyển sang giai đoạn phát triển mới - giai đoạn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

                                                                                                                                Văn Tuấn