Trong những năm đầu của cuộc kháng chiến trường kỳ và anh dũng chống thực dân Pháp, để động viên mọi lực lượng cho kháng chiến và kiến quốc, ngày 11-6-1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết Lời kêu gọi thi đua ái quốc” và phát động cuộc vận động thi đua ái quốc. Ngay từ khi ra đời, Lời kêu gọi thi đua ái quốc của Bác đã động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đoàn kết một lòng, phát huy truyền thống anh hùng, tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, vượt qua mọi hy sinh, gian khổ, diệt giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương đạo đức mẫu mực, luôn đi đầu trong việc thực hiện các phong trào thi đua. Ảnh internet

          Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất”. Bác đã đặt tên cho phong trào thi đua của nhân dân ta là “Phong trào thi đua ái quốc”, biến thi đua thành sức mạnh của dân tộc trong lao động sản xuất và trong chiến đấu, thành động lực để phát huy tinh thần yêu nước và động lực đó được thể hiện bằng hành động thực tế. Người khẳng định: “Thi đua ái quốc là ích lợi cho mình, ích lợi cho gia đình mình và ích lợi cho làng, cho nước, cho dân tộc”. Trong Lời kêu gọi thi đua ái quốc ngày 11-6-1948, Người đã động viên tất cả mọi người, từ các cụ phụ lão, các cháu nhi đồng; từ các bà và chị em phụ nữ đến các cháu thanh niên; từ bộ đội, dân quân đến nhân viên Chính phủ; từ giáo viên đến học sinh; từ sĩ, nông, công, thương, binh đến kiều bào ở nước ngoài và đồng bào trong vùng bị tạm chiếm;… hãy ra sức thi đua tham gia kháng chiến và kiến quốc. Một năm sau, trong Lời kêu gọi phát động thi đua yêu nước ngày 01-8-1949, sau khi khen ngợi, biểu dương kết quả thi đua của đồng bào chiến sỹ cả nước, Bác đã chỉ rõ: “Còn nhiều nơi nhân dân, mà trước hết là cán bộ, chưa hiểu thật rõ ràng ý nghĩa của phong trào Thi đua ái quốc. Do đó mà có những khuyết điểm như sau: Tưởng lầm rằng thi đua là một việc khác với những công việc làm hàng ngày. Thật ra, công việc hàng ngày chính là nền tảng thi đua. Thí dụ: Từ trước đến giờ ta vẫn ăn, vẫn mặc, vẫn ở. Nay ta thi đua ăn, mặc, ở cho sạch sẽ, cho hợp vệ sinh, cho khỏi đau ốm. Xưa nay ta vẫn làm ruộng. Nay ta thi đua làm cho đất ruộng tốt hơn, sản xuất nhiều hơn”.

          Như vậy, “công việc hằng ngày” ở đây, theo Bác, chính là những việc làm của mỗi người do xã hội phân công; là quá trình tham gia sản xuất, công tác của mỗi người nhằm đóng góp sức lực cho sự phát triển của xã hội. Xã hội càng phát triển thì công việc hằng ngày đòi hỏi càng phải gắn với thi đua nhiều hơn để tạo ra năng suất, chất lượng, hiệu quả cao đáp ứng yêu cầu của phát triển. Bất kỳ công việc gì ích nước, lợi nhà đều có thể và cần phải thi đua. Thi đua ở mọi công việc, mọi lĩnh vực, trong lao động sản xuất cũng như trong đời sống xã hội và được tổ chức thành các phong trào thường xuyên, liên tục.

          Rõ ràng, quan điểm “công việc hằng ngày là nền tảng của thi đua” của Bác là vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn sâu sắc trong tư tưởng về thi đua yêu nước của Người. Nói đến công việc hằng ngày tức là nói đến hoạt động lao động sản xuất, hoạt động xã hội của con người. Nhờ có hoạt động này mà xã hội loài người tồn tại và phát triển. Nêu lên “công việc hằng ngày là nền tảng của thi đua” có thể nói đó là một sự khám phá tài tình, một sự am hiểu thực tiễn sâu sắc của Hồ Chí Minh trong hoạt động thi đua của con người.

          Để thực hành thi đua trong “công việc hằng ngày” đạt hiệu quả cao, Bác yêu cầu mọi người, mọi nhà, mọi ngành cần đẩy mạnh việc phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng, hạ giá thành, làm cho sản xuất đạt hiệu quả, kinh tế - xã hội phát triển toàn diện và vững chắc. Bác rất coi trọng sáng kiến kinh nghiệm. Tại Đại hội các chiến sĩ thi đua và cán bộ gương mẫu toàn quốc (tháng 5-1952), Bác nói: “Sáng kiến và kinh nghiệm là của quý cho cả dân tộc. Chúng ta phải ra sức làm cho nó dồi dào thêm và lan rộng mãi… Sáng kiến và kinh nghiệm cũng như những con suối nhỏ chảy vào sông to, những con sông to chảy vào biển cả. Không biết quý trọng sáng kiến và phổ biến kinh nghiệm là lãng phí của dân tộc”. Bác còn nhắc nhở: thi đua cần kiệm, tăng năng suất lao động đi đôi với chống quan liêu, tham ô và lãng phí. Theo Bác, “Cần, Kiệm, Liêm, Chính là nền tảng của thi đua ái quốc”. Yêu nước thì phải chống tham ô, lãng phí, quan liêu. Đây là cuộc chiến đấu cực kỳ gay go, phức tạp.

          Trong sự nghiệp đổi mới đất nước ngày nay, học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước, Đảng và Nhà nước ta tiếp tục xác định thi đua yêu nước là động lực to lớn để thúc đẩy tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước. Các tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đoàn thể chính trị - xã hội các cấp cần tổ chức, duy trì nhiều phong trào thi đua để  mọi người phát huy tính chủ động, sáng tạo và tự giác, tích cực tham gia vào phong trào thi đua làm cho phong trào thi đua trở thành hành động cách mạng của đông đảo quần chúng nhân dân. Các cơ quan thông tin đại chúng cần tăng cường hơn nữa số lượng tin, bài để tuyên truyền biểu dương người tốt, việc tốt; biểu dương những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc nhằm tác động tích cực, thúc đẩy phong trào thi đua yêu nước, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, củng cố quốc phòng- an ninh, xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận và các đoàn thể ngày càng trong sạch,  vững mạnh.

                                                                                              Vân Trình